Przedrostek

Przedrostek, zwany także prefiksem, jest morfem nieodmiennym, który występuje na początku rdzenia wyrazu i modyfikuje jego znaczenie. W języku polskim przedrostki należą do afiksów słowotwórczych i służą do tworzenia nowych wyrazów, a także do zmian znaczenia istniejących. Dzięki nim powstają nowe wyrazy o zróżnicowanej treści semantycznej, często bez zmiany części mowy.

Funkcje przedrostków obejmują negację, wskazanie kierunku lub sposobu wykonania czynności, a także nadanie aspektu dokonania w czasownikach. Przykładowo, nie- wprowadza negację (niepewny), wy- wskazuje ruch na zewnątrz (wyjść), do- wyznacza kierunek w stronę celu (dojechać), po- może wskazywać dokonanie lub połączenie (połączyć), za- często wiąże się z rozpoczęciem lub zmianą stanu (zasnąć), roz- wprowadza rozciągnięcie znaczenia (rozumieć), prze- kieruje czynność przez całość (przejść).

Przedrostki zyskują swoje znaczenie w zależności od rdzenia i kontekstu, a ich użycie może wpływać na semantykę wyrazu oraz, rzadziej, na jego aspekt lub kategorię gramatyczną. Zapis przedrostka z rdzeniem jest najczęściej łączony (np. niepewny, wyjść, dojechać, połączyć, zasnąć, rozumieć, przejść), choć koaleścje brzmieniowe i pisownia bywają zależne od zestawu fonetycznego.

W podręcznikach i analizie morfologicznej przedrostki klasyfikuje się jako afiksy słowotwórcze występujące na początku wyrazu. Ich znajomość jest pomocna w rozumieniu tworzenia wyrazów i ich semantyki w polszczyźnie.