Odruchy

Odruchy to spontaniczne, stereotypowe reakcje motoryczne wywołane bodźcem. Są podstawowym elementem układu nerwowego i obejmują odruchy rdzeniowe oraz odruchy czaszkowe. Każdy odruch realizuje odruchowy łuk: receptor, neuron czuciowy, ośrodek w układzie nerwowym, neuron ruchowy i efektor.

Odruchy dzielą się na bezwarunkowe i warunkowe, a także na odruchy rdzeniowe i czaszkowe. Odruchy bezwarunkowe są obecne od urodzenia i nie wymagają nauki; odruchy warunkowe powstają w wyniku doświadczenia. W fizjologii często rozróżnia się odruchy monosynaptyczne (np. odruch ścięgnisty kolanowy) i polysynaptyczne (większość odruchów rdzeniowych, w tym odruch podeszwowy).

Najważniejsze przykłady obejmują odruch kolanowy (wywołany uderzeniem ścięgna rzepki, co powoduje wyprostowanie nogi) oraz odruch ścięgnisty Achillesa. Odruch podeszwowy odnosi się do reakcji stopy na bodziec podeszwowy; w badaniu klinicznym obserwuje się odpowiednią odpowiedź palców. Odruchy czaszkowe obejmują odruch rogówkowy i odruch źreniczny na światło. Oceniane są w badaniu neurologicznym w celu oceny integralności układu nerwowego.

U noworodków występują charakterystyczne odruchy wrodzone, takie jak odruch Moro, odruch chwytowy, odruch ssania i odruch kroczący. Obecność lub brak odruchów w różnych sytuacjach klinicznych może dostarczać informacji o funkcjonowaniu układu nerwowego; dodatni odruch Babinskiego u dorosłych zwykle wskazuje na uszkodzenie górnego neuronu.