motoryczne

Motoryczne to pojęcie odnoszące się do układu ruchowego i zdolności ruchowych organizmu. W naukach o ruchu i medycynie termin ten używany jest w odniesieniu do motoryki człowieka, obejmując zarówno procesy nerwowe umożliwiające planowanie i wykonanie ruchu, jak i same ruchy i ich koordynację. Obszar ten obejmuje rozwój ruchowy, kontrolę ruchów, a także uczenie się ruchowe.

Podział motoryczny obejmuje ruchy dużych partii mięśniowych (motoryka duża), takich jak chodzenie, bieganie czy utrzymanie równowagi, oraz ruchy drobne (motoryka mała), obejmujące precyzyjne manipulacje, chwyt i pisanie. W praktyce wyróżnia się również kontrolę motoryczną — proces planowania i realizacji ruchu — oraz motorykę funkcjonalną, obejmującą wykonywanie codziennych zadań. Rozwój motoryczny przebiega od niemowlęctwa do dorosłości i podlega wpływom genetycznym i środowiskowym.

Ocena motoryczna wykorzystuje obserwacje funkcjonalne oraz ustandaryzowane testy, które pomagają ocenić poziom rozwoju ruchowego, koordynację i sprawność motoryczną. W pediatrii stosuje się m.in. Peabody Developmental Motor Scales, Movement Assessment Battery for Children oraz Test of Gross Motor Development. W praktyce klinicznej motoryka odgrywa kluczową rolę w diagnostyce i planowaniu rehabilitacji po urazach mózgu, udarach, a także w zaburzeniach rozwojowych.

Zaburzenia motoryczne obejmują m.in. zaburzenia koordynacyjne rozwojowe, mózgowe porażenie dziecięce, dystonię i inne choroby neurologiczne, a także skutki udarów u dorosłych. W starszym wieku obserwuje się spadek siły, zręczności i równowagi, co może prowadzić do ograniczeń funkcjonalnych. Profilaktyka i rehabilitacja ruchowa, w tym fizjoterapia i terapia zajęciowa, pomagają utrzymać lub odzyskać samodzielność.