Komórka

Komórka jest podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną organizmów żywych. Jest najmniejszą jednostką zdolną do samodzielnego wykonywania procesów życiowych, takich jak metabolizm, wzrost, rozmnażanie i odpowiedź na bodźce. Wszystkie organizmy składają się z komórek, od pojedynczych bakterii po wielokomórkowe rośliny i zwierzęta.

Teoria komórkowa stwierdza, że wszystkie organizmy są zbudowane z komórek, że komórka jest podstawową jednostką budowy i funkcji oraz że nowe komórki powstają z komórek istniejących.

Komórki dzielą się na prokariotyczne i eukariotyczne. Komórki prokariotyczne, obecne u bakterii i archeonów, nie posiadają jądra. Ich materiał genetyczny znajduje się w nukleoidzie; mają błonę komórkową, ścianę komórkową i często rzęski. Komórki eukariotyczne, występujące w roślinach, zwierzętach, grzybach i protistach, mają błonę jądrową otaczającą jądro z DNA oraz liczne organelle, takie jak mitochondria, retikulum endoplazmatyczne, Golgi, lizosomy i peroksysomy; u roślin także chloroplasty.

Przykładowe różnice między komórkami roślinnymi i zwierzęcymi: komórki roślinne mają sztywną ścianę komórkową z celulozy, chloroplasty i dużą centralną wakuolę; komórki zwierzęce ich nie posiadają, mają za to lizosomy.

Metabolizm komórkowy obejmuje katabolizm i anabolizm; energia wytwarzana jest w mitochondriach podczas oddychania komórkowego, a w komórkach roślinnych także w chloroplastach podczas fotosyntezy. Komórki dzielą się przez mitozę (wzrost, naprawa) lub mejozę (reprodukcja płciowa) w organizmach rozmnażających się płciowo.

Badania nad komórkami obejmują techniki mikroskopowe, barwienia i metody molekularne, które pomagają zrozumieć ich budowę i funkcje.