Ekosistemler

Ekosistemler, canlı organizmalar ile onların fiziksel çevresi arasındaki etkileşimlerin oluşturduğu fonksiyonel bütünlerdir. Bir ekosistem içinde biyotik (bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar) ve abiyotik (ısı, su, ışık, toprak) bileşenler birbirini etkileyerek enerji akışı ve madde döngülerinin gerçekleşmesini sağlar.

Bileşenler ve süreçler: Üreticiler olarak bitkiler ve fotosentez yapan organizmalar enerji kaynağını sağlar; primer tüketiciler (otçular) ve sekonder tüketiciler enerji akışını sürdürür; ayrıştırıcılar organik maddeyi mineral formlara çevirir. Besin zinciri ve besin ağı üzerinden enerji ve madde ekosistem içinde tek yönlü hareket eder.

Ekosistem çeşitliliği geniş bir yelpaze sunar: kara ekosistemleri (tropikal ormanlar, çayırlar, çöller), tatlı su ekosistemleri (göller, nehirler) ve deniz ekosistemleri (kayalık kıyılar, mercan resifleri). Her biri kendine özgü canlı toplulukları ve işleyişini gösterir.

Döngüler ve hizmetler: Karbon, azot ve su döngüsü gibi madde döngüleri ekosistemin kararlılığını destekler. Ekosistemler suyun temizlenmesi, iklim düzenlemesi, biyolojik kontrol, gıda ve ilaç kaynakları gibi hizmetler sunar.

Tehditler ve koruma: Habitat tahribatı, iklim değişikliği, istilacı türler ve kirlilik ekosistemlerin yapısını bozabilir. Koruma yaklaşımları arasında korunan alanlar, ekosistem restorasyonu ve sürdürülebilir kullanım yer alır.