kirlilik

Kirlilik, çevreye zararlı veya istenmeyen maddelerin veya enerjinin doğal dengeyi bozacak düzeyde karışmasıdır. İnsan faaliyetleri (sanayi, enerji üretimi, tarım, ulaştırma) ve bazen doğal süreçler kirliliğe yol açar. En yaygın türleri hava, su, toprak kirliliği ile gürültü ve ışık kirliliğidir.

Hava kirliliği, endüstriyel emisyonlar, taşıtlar ve enerji üretiminden kaynaklanan partikül madde, kükürt dioksit, azot oksitleri ve ozon gibi kirleticileri içerir. Sağlık üzerinde solunum ve kardiyovasküler sorunlarına, ekosistem üzerinde ise bitki örtüsü ve iklim üzerinde etkileri vardır.

Su kirliliği, endüstriyel ve evsel atıklar, tarımsal kimyasallar, ağır metaller ve organik kirleticileri kapsar. İçme suyu güvenliği, su yaşamı ve ekosistem hizmetleri üzerinde olumsuz etkiler yaratır.

Toprak kirliliği, pestisitler, ağır metaller, yeraltı ve yer üstü çöpler gibi maddelerle meydana gelir; verim ve bitki sağlığı ile gıda güvenliği açısından risk doğurur.

Gürültü ve ışık kirliliği, yaşam alanlarında stres, uyku bozuklukları ve ekosistem etkileriyle ilişkilidir.

Ölçüm ve yönetim, hava kalitesi indeksleri, su ve toprak göstergeleri ile izlenir. Önlemler arasında temiz üretim, atık su/arıtma teknolojileri, düzenleyici standartlar ve kentsel planlama yer alır. Kirlilik, çevresel sürdürülebilirlik ve toplum sağlığı açısından temel bir tehdit olduğundan kapsayıcı politika ve teknolojiyle azaltılmalıdır.