Decolorisering

Decolorisering is het proces waarbij kleurstoffen of pigmenten uit een stof worden verwijderd of onttrokken, waardoor de stof minder gekleurd wordt of een andere tint krijgt. Het komt voor in verschillende vakgebieden, zoals scheikunde, textiel en papier, voedsel- en drankenindustrie, water- en milieuchemie en diagnostische technieken.

De conceptuele basis ligt in chemische en fysische mechanismen. Chemische decolorisatie verandert chromoforen in een stof zodat zij geen kleur meer tonen. Fysische methoden verwijderen kleurstoffen door fysieke processen, bijvoorbeeld door adsorptie, filtratie of membraanfiltratie, zonder noodzakelijk chemische verandering aan de stof zelf.

Veelgebruikte methoden zijn: chemische decolorisatie met oxiderende reagentia (zoals natriumhypochloriet) of reductieve agentia (zoals natriumdithioniet); fysische methoden zoals adsorptie op actieve kool, ionenverwijdering of filtratie; biologische of enzymatische processen waarbij micro-organismen pigmenten afbreken of verwijderen.

Toepassingen omvatten onder meer de bleking en ontkleuringsprocessen in de textiel- en papierindustrie, verwijdering van kleurstoffen uit voedings- en drankenproducten, en water- en afvalwaterzuivering om kleur en aanverwante verontreinigingen te verminderen. In de diagnostiek en microbiologie kan decolorisatie een stap zijn in kleuringstechnieken zoals Gram-kleuring, waarbij celtypes worden onderscheiden door verwijdering van kleur uit bepaalde cellen.

Knelpunten bij decolorisering zijn onder andere selectiviteit, vorming van bijproducten, milieueffecten en kosten. De ontwikkelingen richten zich op efficiënte en milieuvriendelijke methoden, zoals betere adsorptiematerialen, milde chemische reagentia en innovatieve biologische systemen.