Arkeoloji

Arkeoloji, geçmiş insanların yaşam biçimlerini ve toplumsal organizasyonlarını materyal kalıntılar üzerinden inceleyen bilim dalıdır. Taş aletler, çanak çömlekler, mimari kalıntılar ve ekolojik veriler gibi kanıtları karşılaştırır ve bağlam içinde yorumlar. Amacı, sadece nesneleri sergilemek değil, geçmiş toplulukların nasıl yaşadığını ve nasıl değiştiğini anlamaktır.

Yöntemler ve veriler: Arkeologlar yüzey tarama, stratigrafiyle kazı ve kayıt dışı materyallerin korunmasını dikkate alan çalışmalar yapar. Buluntuların kronolojisi, radyokarbon (C-14), dendrokronoloji ve termolüminesans gibi tarihlendirme yöntemleriyle belirlenir. Ekolojik veriler arkeobotanik ve arkeozooloji tarafından incelenir.

Çalışma alanları geniştir: tarih öncesi arkeoloji, protohistorik arkeoloji, klasik arkeoloji, tarihi arkeoloji ile marin arkeolojisi, arkeobotanik ve biyolojik arkeoloji gibi alt dallar bulunur. Farklı coğrafyalarda sitler ve materyallerle geçmiş kültürler anlaşılır.

Tarihsel gelişim, antik çağlardan 19. yüzyıla kadar sistematik kayıtlama ve kazı gelenekleriyle başlar; daha sonra süreçsel ve ardından post-processual yaklaşımlarla zenginleşir. Günümüzde dijital araçlar, coğrafi bilgi sistemleri ve 3D modeller gibi teknolojiler sayesinde çalışmalar desteklenir. Etik konular, kültürel mirasın korunması ve yerel toplulukların katılımı önceliklidir.