Afrekeningsystemen

Afrekeningsystemen zijn financiële-marktinfrastructuren die betalingsverrichtingen tussen deelnemers definitief afhandelen door de onderliggende verplichtingen te vereffenen. Ze beheren de overdracht van gelden tussen rekeningen van banken en andere financiële instellingen, meestal bij een centrale bank of een afgesproken afrekeningsdienst, en zorgen voor finaliteit en irrevocable betaling.

Afrekeningsystemen kunnen worden onderverdeeld in real-time gross settlement (RTGS) systemen en netting-systemen. RTGS-systemen vereffenen elke transactie onmiddellijk en volledig, vaak in centrale bankgeld, waardoor tegenpartijrisico minimaal is. Netting-systemen vereffenen meerdere transacties tegen elkaar via een multilateral netting, vaak aan het eind van een clearingcyclus, wat minder liquiditeit vereist maar wel andere risicoprofielen met zich meebrengt. Veel systemen combineren vereenvoudigde clearing met definitieve afrekening in centrale bankgeld.

Belangrijke kenmerken zijn de finaliteit van betalingen, de afrekening in centrale bankgeld waar mogelijk, duidelijke toegangscriteria voor deelnemers en streng toezicht en governance door centrale banken en toezichthouders. Ook liquiteitsbeheer speelt een cruciale rol: deelnemers hebben doorgaans intraday-liquiteit nodig, vaak ondersteund door faciliteiten en zekerheden zoals onderpand.

Afrekeningsystemen zijn essentieel voor betaalverkeer, de handel in effecten en derivaten, en dragen bij aan financiële stabiliteit door tegenpartijrisico, liquiditeitsrisico en operationele risico’s te beperken en de efficiëntie van de markt te vergroten. Voorbeelden zijn TARGET2 en TARGET2-Securities (T2S) in de eurozone, Fedwire Funds Service in de Verenigde Staten, CHAPS in het Verenigd Koninkrijk en soortgelijke systemen wereldwijd.