óbreytanleg

Óbreytanleg er íslenskt lýsingarorð sem merkir unmodifiable eða immutable. Það lýsir fyrirbæri sem haldast óbreytt undir tilteknum aðstæðum og sem verður ekki breytt með venjulegum aðgerðum. Notkunin nær yfir vísindaleg gildi, lög, og fast verð eða eiginleika í stærðfræði, náttúruvísindum og tölvuvísindum.

Etymology: Orðið er samsett úr neitunarprefixinu ó- og orðinu breytanleg, sem merkir breytanlegt. Samsetningin lýsir því sem er ekki hægt að breyta. Í íslensku beygist óbreytanleg eftir kyni og tölu (t.d. óbreytanlegur, óbreytanlegt, o.s.frv.), en grunnformið óbreytanleg er algengt í framsöguhætti.

Notkun og dæmi: Í daglegu tali má segja að einhver ákvörðun sé óbreytanleg, til dæmis „Þessiákvörðun er óbreytanleg.“ Í stærðfræði og formlegu vísindum er tala eða gildi stundum lýst sem óbreytanlegt ef það breytist ekki með breytum eða aðstæðum. Í forritun og gagnaverndun er hugtakið immutability notað til að lýsa gögnum sem helst óbreytt; orðasambönd eins og «óbreytanlegt gagnasafn» eða «óbreytanleg breytan» eru notuð til að lýsa þeim eiginleikum.

Tengsl og andstæður: Óbreytanlegt er andstæða við breytanlegt. Fylgir einnig af orðmyndum eins og óbreytt/breytt og óbreytanleiki. Í mörgum fræðum og tækni er notkun óbreytanlegs grundvöllur fyrir stöðugleika, á meðan breytanleiki veitir sveigjanleika.

Samantekt: Óbreytanleg lýsir fyrirbærum sem standa fast við tiltekna lýsingu eða gildi og eru óbreytt í yfirráðaðri tilteknu samhengi, hvort sem það er vísinda- eller tækni- umhverfi.