æðakerfis

æðakerfið er lokuð hringrás sem flytur blóð um allan líkamann. Í kerfinu eru hjarta og æðar: slagæðar sem flytja blóð frá hjarta, bláæðar sem flytja það til hjarta, og háræðar sem eru litlar æðar þar sem loftskipti og næringarefni eiga sér stað. Gegn lögmálum líkamans veitir kerfið súrefni og næringu til vefja, fjarlægir koltvísýring og önnur úrgangsefni, og stuðlar að hitastjórn og varnarkerfi líkamans.

Tvær megin hringrásir eru í æðakerfinu: lungna-hringrásin og systemísk hringrás. Pulmonary hringrás fer frá hægri gátt í hægri slegil, áfram til lungna með lungnaslagæð, og aftur til vinstri gáttar með lungnabláæðum þar sem blóðið fær súrefni. Systemísk hringrás liggur frá vinstri slegli til líkama og aftur til hægri gáttar, og þar koma súrefnisríkt blóð aftur til hjarta.

Hjartað skiptist í fjóra hólf: hægri gátt, hægri slegill, vinstri gátt og vinstri slegill. Hjartað stjórnar sjálfvirkum samdrætti með hjartslætti og dælir blóði í gegnum fjögur lokur: þríblöðkuloka, mítraloka, lungnaloka og ósæðarloka. Blóðrásirnar og lokurnar vinna saman til að tryggja réttan flæði í eina stefnu.

Blóðið samanstendur af rauðum og hvitum blóðkornum, plöntuplasma og blóðflögum. Rauð blóðkorn bera súrefni, hvít blóðkorn verja gegn sýkingum og blóðflögur koma að storknun. Í háræðum eiga sér stað efnamælingar milli blóðs og vefja, þar sem næringarefni og súrefni skiptast fyrir koltvísýring og úrgang.

Algengir sjúkdómar tengdir æðakerfinu eru háþrýstingur, æðakölkun, hjartaáfall og hjartsláttartruflanir. Heilbrigður lífsstíll með reglubundni líkamsrækt, hollri fæðu og forðun áreykinga styður hjarta- og æðakerfi.