Ávinningagreiningu

Ávinningagreiningu er kerfisbundin aðferð til að meta ávinning af stefnu, verkefni eða ákvörðun. Hún greinir og metur þann ávinning sem framkvæmd getur skilað fyrir hagsmunaaðila og samfélagið í heild og leggur grunn að ákvarðanatöku með skýr forsendum.

Helstu aðferðir fela í sér verðmat á ávinningi með bæði beinum og óbeinum gildum. Þetta felur í sér notkun markaðsverðs, sparnaðar, aukinnar framleiðni og bættrar heilsu, sem allar eru oft skilgreind sem peningalegt gildi. Óverðmæt gildi, svo sem lífsgæði og umhverfisvernd, geta einnig verið metin með aðferðum eins og spurningakönnunum eða mati á áhrifum.

Ferlið byrjar venjulega með markmiðssetningu og skilgreiningu hagsmuna. Þá er auðkennt hvaða ávinningar eru til staðar og hvernig þeir mælist. Eftir það kemur verðmat, afsláttur fyrir framtíðarávinning og úrvinnsla dreifingar til mismunandi hópa.

Ávinningagreiningu er oft hluti af kostnaðar- og ávinningagreiningu (CBA) og getur verið samofin öðrum aðferðum eins og MCDA eða SROI til að takast á við flókin verðmæti og dreifingaráhrif.

Dæmi um notkun felur í sér opinberar framkvæmdir, Heilbrigðis- þjónusta, umhverfisvernd og menntamál. Til dæmis gæti nýtt samgönguverkefni falið sparnað tíma, minni mengun og bættan heilsuávinning sem mældur er og borinn saman við kostnað fjárfestingar.

Gagnrýni á ávinningagreiningu fjallar um vandamál við verðmætamælingu, ónóg gögn, dreifingaráhrif og óvissu. Hún stuðlar þó að aukinni gagnsæi og samanburðargerð í ákvarðanatökunni.