dreifingaráhrif

Dreifingaráhrif eru óbein áhrif innleiðingar, stefnu eða nýjungar sem ná yfir þann upprunalega markhóp eða svæði og berast til annarra hluta hagkerfis eða samfélags. Þau geta birst sem breytingar á hegðun, notkun eða starfsemi sem stafa af samspili þekkingar, netverkum og félagslegum samskiptum.

Helstu dreifingaráhrif eiga eftir að koma fram í fjórum meginleiðum: 1) þekkingarspil – upplýsingar eða reynsla fylgir nýjung til annarra; 2) netáhrif – samskipti milli fyrirtækja, heimila eða stofnana stuðla að útbreidslu; 3) breytt aðgengi og kostnaður – lækkun eða breytingar sem auðvelda innleiðingu annarra; 4) breytingar á eftirspurn eða samkeppni – hvatar annarra til að taka upp lausnina.

Dæmi fylgja oft í raunverulegum aðstæðum: innleiðing nýrrar tækni í einum stað eða fyrirtæki getur haft áhrif á nágrannasvæði með aukinni fjárfestingu og atvinnutækifærum; lýðheilsu- eða menntaverkefni sem dreifist milli svæða getur leitt til breyttra útkomu og meiri aðgangs að þjónustu; kennslu- og gagnagrunssamskipti sem dreifast milli skóla og stofnana geta aukið þekkingarflæði.

Til að mæla dreifingaráhrif eru notaðar aðferðir eins og mismunur-in-differences, svæðisbundin hagfræði (spatial econometrics) og synthetic control. Mikilvægt er að aðgreina beint og óbeint áhrif, meta tímasetningu og samhengi, og takast á við óvissu og misskilning sem fylgir dreifingu á markað og samfélag.