zdeterminowany

Zdeterminowany to polski przymiotnik, pochodzący od czasownika zdeterminować. Oznacza osobę silnie zdeterminowaną w dążeniu do określonego celu oraz stan albo proces całkowicie określony przez wcześniejsze warunki. W użyciu potocznym opisuje motywację i wytrwałość; w kontekście naukowym i technicznym może odnosić się do sytuacji, w której wynik zależy wyłącznie od warunków początkowych, czyli do pewnego rodzaju deterministyczności.

Etymologia i zakres semantyczny: wywodzi się z łacińskiego determinare, poprzez zapożyczenie determinować; prefiks z- w polszczyźnie często wzmacnia znaczenie, sugerując pełne lub ostateczne określenie. Zdeterminowany funkcjonuje jako przymiotnik odnoszący się do osób, stanów i procesów; w naukach ścisłych i technice bywa używany do opisania systemów, których wyniki są przewidywalne na podstawie warunków początkowych.

Forma i odmiana: zdeterminowany (m. s.), zdeterminowana (f. s.), zdeterminowane (n. s.); liczba mnoga: zdeterminowani (m. pl.), zdeterminowane (f. i n. pl.). Jako przymiotnik może występować zarówno w funkcji orzecznika, jak i przydawki.

Przykłady użycia: „Jest zdeterminowany, by ukończyć projekt.” „W modelu zdeterminowanym wynik jest przewidywalny.” Szerzej używany w języku potocznym i technicznym, zdeterminowany opisuje zarówno charakter osoby, jak i cechy systemów, które nie zachowują się losowo.