zapamitywanie

Zapamiętywanie to proces utrwalania informacji w pamięci, obejmujący kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie. Pochodzi od czasownika zapamiętać i w nauce o poznaniu odnosi się do sposobu, w jaki dane są wprowadzane do pamięci, utrzymywane w niej i później odzyskiwane. W psychologii rozróżnia się pamięć krótkotrwałą (roboczą) i długotrwałą, a zapamiętywanie obejmuje operacje na obu poziomach.

Etapy zapamiętywania to kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie. Skuteczność zależy od jakości kodowania (jak informacje są przetwarzane), uwagi oraz powiązań z istniejącą wiedzą. Informacje kodowane elaboracyjnie, z kontekstem i znaczeniem, zwykle utrwalają się trwalej niż proste powtarzanie. Proces konsolidacji, wspierany przez sen, utrwala ścieżki neuronalne w hipokampie i korze. Czynniki takie jak emocje, stres i motywacja wpływają na trwałość zapamiętanych treści.

Najważniejsze metody wspierające zapamiętywanie to powtórzenie z odstępami (spaced repetition), aktywne odtwarzanie (samodzielne testowanie), techniki mnemoniczne (mnemotechniki, akrostymy, łańcuchy skojarzeń, metoda loci), chunking (dzielenie materiału na mniejsze jednostki) oraz tworzenie map myśli i kontekstowych powiązań. Uczenie się poprzez zastosowanie praktyczne i naukę w kontekście również zwiększa retencję.

W edukacji i naukach stosowanych zapamiętywanie jest kluczowe, od nauki języków po medycynę. Istnieją indywidualne różnice w zdolnościach zapamiętywania i tempo, na które wpływają wiek, stan zdrowia, sen i styl uczenia się. Choć techniki mogą znacząco poprawić retencję, efektywność bywa zróżnicowana między jednostkami.