emocje

Emocje to złożone stany psychiczne, które obejmują subiektywne doznania, fizjologiczną pobudliwość organizmu i ekspresję zachowań. Zwykle są krótkotrwałe i wywołane konkretnym zdarzeniem lub myślą. W odróżnieniu od nastroju, emocje mają silny ładunek afektywny i często wiążą się z oceną sytuacji.

W teoriach psychologicznych wyróżnia się modele dyskretne emocji oraz modele wymiarowe, które opisują emocje według podstawowych wymiarów: walencja (przyjemność) oraz aktywacja (pobudzenie). Istnieje także teoria oceny sytuacji (appraisal theory), która podkreśla, że emocje powstają w wyniku oceny znaczenia sytuacji dla celów jednostki.

Rozwój emocji zaczyna się w okresie niemowlęcym i rozwija poprzez regulację emocji, która obejmuje strategie takie jak reinterpretacja sytuacji (przemyślenie) i modulacja reakcji (np. tłumienie impulsów). Społeczne i kulturowe konteksty kształtują wyrażanie emocji, normy i reguły ekspresji twarzy.

Funkcje emocji obejmują sygnalizowanie znaczenia zdarzeń, mobilizowanie do działania oraz wpływ na procesy poznawcze i decyzje społeczne. W badaniach wykorzystuje się samodzielne raporty, pomiary fizjologiczne (tętno, przewodnictwo skóry) oraz analizę ekspresji twarzy. Dysregulacja emocji bywa związana z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak lęk, depresja czy zaburzenia afektu.

Termin emocje obejmuje także zjawiska krótkotrwałe i intensywne (afekt). W praktyce klinicznej i edukacyjnej istotna jest nauka rozpoznawania, zrozumienia i adekwatnej regulacji emocji.