wspóprojektowaniu

Wspóprojektowanie (ang. co-design, participatory design) to podejście projektowe polegające na aktywnym włączaniu użytkowników i innych interesariuszy w cały proces tworzenia od identyfikowania problemów po ocenę rozwiązań. Celem jest opracowanie produktów, usług i środowisk, które odpowiadają na realne potrzeby, wartości i ograniczenia uczestników, a także zwiększają akceptację społeczną i skuteczność wdrożeń.

Geneza tego podejścia sięga nurtów projektowania socjalnego i architektury w krajach nordyckich w latach 70. i 80., a w informatyce zyskało popularność w latach 90. jako sposób na zdefiniowanie wymagań i stworzenie rozwiązań dostosowanych do użytkownika. Obecnie wspóprojektowanie bywa używane także w usługach publicznych, edukacji i biznesie.

Główne zasady to równość uczestników, wspólna odpowiedzialność, iteracyjność i transparentność. Procesy opierają się na otwartym dialogu, dostępności i uwzględnianiu kontekstu kulturowego i społecznego. Stosowane metody obejmują warsztaty współtworzenia, mapy empatii, scenariusze użytkownika, prototypowanie oraz testowanie z udziałem użytkowników.

Typowy przebieg obejmuje identyfikację problemu, generowanie idei, tworzenie prototypów, testy i iteracje, a następnie implementację i ewaluację. Korzyści to lepsze dopasowanie rozwiązań do potrzeb, wyższa użyteczność, większa akceptacja oraz redukcja kosztów zmian w późniejszych etapach. Wyzwania to czasochłonność, konieczność koordynacji wielu interesariuszy i zarządzanie oczekiwaniami.

Wspóprojektowanie znajduje zastosowanie w projektowaniu usług cyfrowych i publicznych, architekturze, urbanistyce, edukacji oraz produktach i interfejsach. W Polsce i na świecie rośnie zainteresowanie tym podejściem jako elementem projektowania bardziej inkluzywnego i zrównoważonego.