widescreenformaat

Widescreenformaat is een begrip uit de beeld- en filmindustrie voor beeldformaten met een breder horizontaal formaat dan het oudere 4:3-formaat. Het doel is een groter gezichtsveld en een filmischer, minder verticaal beeld. Widescreen kan zowel in opnames als in weergave op schermen voorkomen en wordt vaak aangeduid met verhouding zoals 16:9, 1,85:1 of 2,39:1.

Veelvoorkomende beeldverhoudingen zijn onder meer 16:9 (ongeveer 1,78:1), dat sinds de jaren tachtig de standaard is geworden voor televisie en computerbeelden; 1,85:1 en 2,39:1 (vaak aangeduid als cinemascope of anamorf) voor bioscoopfilms; en 21:9 (ongeveer 2,33:1) als bredere monitor- en filmformat voor een extra panoramisch effect. Sommige oudere of gespecialiseerde toepassingen gebruiken nog ruimten zoals 1,66:1. Anamorfische lenzen worden gebruikt om breedbeeldopnamen met minder verlies aan detail en betere opslagverhoudingen te produceren.

Historisch ontstond widescreen in de filmwereld tijdens de jaren 1950 als reactie op de groei van televisie. Verschillende systemen zoals Cinemascope en later digitale methoden maakten brede beelden mogelijk. Met de opkomst van HDTV en digitale cinema werd 16:9 de dominante standaard voor televisie en consumentenelektronica, terwijl film en high-end televisieformaten vaak bredere verhoudingen blijven gebruiken.

Technisch gezien levert widescreen voordelen op in immersie en detail, maar kan het bij vertoning op niet-gescreende apparaten leiden tot letterboxing, cropping of zwarte balken. Digitale workflows verplaatsen de grenzen tussen beeldkwaliteit, formaat en resolutie, waardoor widescreen wereldwijd breed toegepast blijft in film, televisie, gaming en streaming.