weryfikowalno

Weryfikowalno to termin używany w polskojęzycznej dyskusji naukowej i technicznej, oznaczający właściwość bycia weryfikowalnym, czyli możliwości samodzielnego potwierdzenia danych, twierdzeń lub procedur poprzez powtórzenie badań, analiz lub audytów. W praktyce odnosi się do stopnia, w jakim zestaw danych, metod i wyników może zostać poddany niezależnej weryfikacji.

Pochodzi od czasownika weryfikować i funkcjonuje najczęściej w kontekście otwartej nauki, transparentności danych i rzetelności metod. Nie jest powszechnie uważany za standardowe pojęcie językoznawcze, lecz raczej neologizm używany w środowiskach, które podkreślają testowalność i możliwość replikacji.

Cechy wysokiej weryfikowalności to: otwarty dostęp do danych i kodu źródłowego, pełna dokumentacja metod i warunków eksperymentalnych, możliwość rekonstrukcji analizy przez niezależnych badaczy, rejestrowanie wersji i zmian, a także jasne kryteria weryfikacji wyników.

Wyzwania obejmują ograniczenia prywatności i ochrony danych, koszty udostępniania surowych zestawów danych, brak standardów raportowania, a także napięcia między komercyjną poufnością a potrzebą transparentności.

Związane pojęcia to weryfikowalność, reprodukowalność, transparentność i audytowalność. W niektórych dyskusjach weryfikowalno bywa traktowana jako rozszerzenie pojęcia weryfikowalności, podkreślające praktyczną możliwość potwierdzania wyników przez społeczność.