virüslerin

Virüsler, konak hücrelere bağımlı olarak çoğalan küçük enfeksiyon ajanlarıdır. Genellikle bir nükleik asit (DNA veya RNA) ile kapsid adı verilen protein kılıfından oluşurlar; bazı virüsler lipid bir zarfla çevrilidir. Bağımsız metabolizma sahibi olmadıkları için canlı olarak sınıflandırılıp sınıflandırılmadıkları konusunda tartışmalar bulunur; çoğalmaları yalnızca konak hücresinin mekanizmalarını kullanır.

Boyutları birkaç nanometreden yüzlerce nanometreye kadar değişir. Genomları tek sarmal ya da çift sarmal DNA veya RNA şeklinde olabilir ve tek parçalı ya da parçalı (segmentli) olabilir. Baltimore sınıflandırması, genom tipine ve çoğalma stratejilerine göre virüslerin temel kategorilerini sunar.

Yaşam döngüsü tipik olarak şu aşamaları içerir: konak hücre reseptörlerine bağlanma ve giriş; genomun serbest kalması; yeniden üretim ve kapsid proteinleri ile diğer virüs bileşenlerinin oluşumu; montaj; salgı veya hücreyi yıkarak serbest virüslerin yayılması. Tropizm (organ veya hücre tipi tercihi) ve konak türüne bağlı olarak farklı hastalıklar ortaya çıkar.

Virüsler, ICTV tarafından familya, cins ve tür düzeylerinde sınıflandırılır. Örnekler arasında DNA virüsleri (Herpesviridae, Papillomaviridae) ve RNA virüsleri (Orthomyxoviridae, Coronaviridae, Retroviridae) bulunur. Bazı virüsler tek parçalı, bazıları segmentli genom taşır; bazıları zarfla kaplıdır.

İnsan sağlığı açısından virüsler en çok enfeksiyon hastalıklarına neden olur; influenza, HIV/AIDS, SARS-CoV-2 gibi salgınlara yol açabilirler. Öte yandan biyolojik ekosistemlerde rol oynarlar, gen transferi ve evrimsel süreçlere katkıda bulunabilirler. Tanı için moleküler testler (PCR), serolojik analizler; korunmada aşılar, antiviral ilaçlar ve hijyen önlemleri temel araçlardır.