vezelfijnheid

Vezelfijnheid is de maat voor de lineaire dichtheid van een vezel: de massa per lengte-eenheid. Het geeft aan hoe dun of dik een vezel is en is een kernparameter in de katoen-, synthetische- en textielindustrie. De fijnheid beïnvloedt processen zoals spinnen, weven en breien, evenals de uiteindelijke handgevoel, warmte-isolatie en sterkte van het materiaal. Fijne vezels leveren zachtere materialen, maar hebben vaak een lagere treksterkte per diameter dan dikkere vezels.

De meest gebruikte eenheden voor vezelfijnheid zijn tex, denier, decitex (dtex) en microdenier. Denier (D) is de massa in grammen per 9000 meter vezel, tex (t) is de massa in grammen per 1000 meter, en decitex (dtex) is tien keer tex. Voor dezelfde vezel geldt: D = 9 × tex en dtex = 10 × tex. Dat betekent dat 1 tex ongeveer overeenkomt met 9 denier en 10 dtex. Microdenier (Md) is 0,001 denier (1 denier = 1000 Md). Deze relaties maken het mogelijk om fijnheid te vertalen tussen verschillende systemen.

Metingen van vezelfijnheid kunnen direct of indirect plaatsvinden. Directe gravimetrische methoden meten de massa van een bekend lengtheenheid van vezel (bijv. gemeten lengte, gewogen op een microbalans) om de lineaire dichtheid te bepalen. Indirecte methoden schatten fijnheid via diametermetingen met optische microscopie of beeldanalyse, waarbij wordt uitgegaan van uniforme, ronde kruiszijn (en bekend materiaal­dichtheid) om de massa per lengte af te leiden. Vezelfijnheid kan bovendien variëren langs de lengte van een vezel en onder invloed van vocht, temperatuur en behandeling.

In praktische toepassingen bepaalt vezelfijnheid de keuzes in garenproductie, menging en finishing, en heeft het consequente invloeden op fabric hand, isolatie en esthetiek.