veldslag

Veldslag is een term uit het Nederlands voor een grootschalige militaire strijd die op het land wordt uitgevochten tussen twee of meer legers. Het begrip verwijst meestal naar een open veldgevecht waarbij tactische verplaatsingen, linies en flankbewegingen centraal staan, in tegenstelling tot belegeringen of zeegevechten. De woorden veld en slag geven respectievelijk aan het terrein en het contact tussen de strijdkrachten aan.

Herkomst: Veldslag komt van veld (open terrein) en slag (gevecht of botsing). In historiografie wordt de term gebruikt voor beschrijvingen van grote landgevechten in historische tijdperken, van de middeleeuwen tot de vroegmoderne tijd. In hedendaags militair jargon kan men ook spreken van een 'gevecht' of 'gevechten', maar 'veldslag' blijft een gangbare term in historische studies.

Voorbeelden uit de Nederlandse geschiedenis zijn onder andere de veldslag bij Heiligerlee (1568), een vroeg moment in de Opstand tegen Spanje, en de veldslag bij Nieuwpoort (1602), een belangrijke gebeurtenis tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In bredere zin komen veldslagen voor in diverse periodes en theaters en zij kunnen leiden tot veranderingen in militaire doctrine en terreinbezetting.

Analyse van veldslagen richt zich op factoren als terrein (werkelijke of kunstmatige slagvelden), weersomstandigheden, de inzet van infanterie en cavalerie, commandostructuren en logistiek. Het begrip dient als raamwerk voor het vergelijken van oorlogvoering door de eeuwen heen.