uitdrukten

Uitdrukken is een Nederlands werkwoord met als hoofdbetekenis: iets uiten of duidelijk maken. Het verwijst naar het overbrengen van gedachten, gevoelens, opvattingen of bedoelingen in woorden, gebaren of andere zichtbare tekenen. Het onderwerp kan een mening, een emotie, een idee of een situatie zijn. Voorbeelden: iemand iets uitdrukken, zich uitdrukken in gepaste woorden.

Het werkwoord is doorgaans transitief. In de tegenwoordige tijd: hij drukt zijn mening uit; zij drukken hun standpunt uit. De voltooide tijd gaat met hebben: hij heeft zijn mening uitgedrukt. Wanneer het gaat om een reflexieve betrekkingsvorm, gebruikt men zich uitdrukken: zij drukken zich uit; zij heeft zich duidelijk uitgedrukt. In formele of wiskundige context kan men spreken van een uitdrukking; bijvoorbeeld: "De uitdrukking kan worden uitgedrukt als 3x+2."

De zelfstandig naamwoorduitdrukking verwijst naar de uitingsvorm zelf: een uitdrukking kan een frase, een idiom of een gezegde zijn. Ook samenstellingen als gezichtsuitdrukking komen voor: "die gezichtsuitdrukking verraadt wat hij denkt." In taalkundig of wiskundig jargon wordt vaak gesproken van "de uitdrukking" die kan worden uitgedrukt als een formule of structuur.

Etymologisch komt uitdrukken van uit- (naar buiten) + drukken (drukken, uitdrukken), tekenend dat iets naar buiten wordt gebracht. Verwante termen zijn verwoorden (formuleren), uitdrukking (de Ausdruck of idiom) en gezichtsuitdrukking (mentaal zichtbaar).

Samenvatting: uitdrukken verwijst naar het extern maken van gedachten of gevoelens, en naar de formele weergave van een uitdrukking of formule.