tlenowanie

Tlenowanie to ogólny termin odnoszący się do procesu wprowadzania tlenu do substancji. W chemii tlenowanie najczęściej oznacza utlenianie, czyli zwiększenie stanu utlenienia cząsteczki w wyniku utraty elektronów i/lub przyłączenia tlenu. Tlenowanie jest jednym z podstawowych procesów redox i obejmuje szeroki zakres reakcji, od spalin po reakcje w syntezach chemicznych.

W praktyce tlenowanie obejmuje reakcje oksydacyjne z udziałem tlenu lub utleniających reagentów (np. O2, H2O2). Przykłady to spalanie paliw, korozja żelaza (rdza) oraz szeregi przemian organicznych — alkoholi, aldehydów i kwasów karboksylowych ulegających utlenieniu.

W kontekście materiałów tlenowanie prowadzi do korozji, degradacji powłok i utraty właściwości. W przemyśle częste są próby ograniczenia tlenowania poprzez ochronne powłoki, pasywację i kontrolę środowiska.

W medycynie i biologii tlenowanie oznacza dostarczanie tlenu do krwi i tkanek (oxygenacja). W diagnostyce i terapii mierzy się nasycenie tlenem (SaO2) i ciśnienie tlenu we krwi. Odpowiednie tlenowanie jest kluczowe dla metabolizmu komórkowego i funkcjonowania narządów; terapia tlenowa stosowana jest w leczeniu hipoksji i wielu chorób.

Terminy tlenowanie i oksydacja są powiązane z pojęciem redox; tlenowanie to proces dodawania tlenu lub zwiększania stanu utlenienia, podczas gdy redukcja polega na przyjmowaniu elektronów i ograniczeniu tlenu. W praktyce użycie terminu zależy od kontekstu — chemicznego, materiałowego lub medycznego.