utlenieniu

Utlenienie to proces chemiczny polegający na utracie elektronów przez cząsteczkę, atom lub jon lub na wzroście jego stanu utlenienia. W kontekście chemii redoks utlenienie jest ściśle sprzężone z redukcją; para utlenienie—redukcja opisuje przemiany, w których jedna substancja traci elektrony, a inna zyskuje je. W potocznym ujęciu utlenienie często odnosi się do reakcji z tlenem.

Mechanizm: utlenianie to proces przenoszenia elektronów; identyfikacja stanu utlenienia pozwala opisywać zmiany w reakcji. Chociaż tlen jest najczęstszym utleniaczem, wiele innych substancji (np. chlor, nadtlenki, manganiany) może wywierać utleniający wpływ. W chemii analitycznej i elektrochemii mierzy się to za pomocą potencjału redox i standardowych potencjałów elektrochemicznych.

Przykłady: korozja żelaza i stali prowadzi do powstawania tlenków żelaza pod wpływem O2 i H2O; spalanie węglowodorów w obecności tlenu to szybkie utlenianie; w biochemii utlenianie obejmuje szereg procesów metabolicznych, na przykład utlenienie związków organicznych w toku oddychania komórkowego.

Znaczenie praktyczne: utlenianie jest kluczowe w przemysłowych syntezach, energetyce (np. spalanie, reakcje paliwowe), ochronie przed korozją oraz oczyszczaniu środowiska (np. utlenianie zanieczyszczeń). Metody badania obejmują pomiar potencjału redox, titrację utleniającymi reagentami, a także techniki spektroskopowe.

Uwagi: utlenianie bywa silnie egzotermiczne i może powodować pożary, zwłaszcza przy niekontrolowanym dostarczaniu tlenu lub silnych utleniaczy. Termin zwykle używany jest w odniesieniu zarówno do procesów chemicznych, jak i biochemicznych (utlenianie metabolizmu).