sterowanie

Sterowanie (ang. control) to dział inżynierii zajmujący się regulacją zachowania układów dynamicznych poprzez oddziaływanie na ich wejścia na podstawie sygnałów pomiarowych. Celem sterowania jest utrzymanie określonej wartości, przebiegu lub ograniczenie niepożądanych zmian, np. w temperaturze, położeniu, prędkości czy ciśnieniu.

W skład układu sterowania wchodzą czujniki mierzące wielkości, przetworniki, regulator (sterownik) oraz wykonawca, który przekształca sygnał sterujący w działanie mechaniczne lub elektryczne. W układach sterowania występuje pętla sprzężenia zwrotnego, w której aktualna wartość mierzona przez czujnik porównywana jest z wartością zadany (setpoint) i na jej podstawie korygowany jest sygnał sterujący.

Stosowane metody obejmują sterowanie ręczne i automatyczne. W automatyce najczęściej używa się regulatorów o charakterze P, PI, PD lub PID (proporcjonalno-całkująco-różniczkujący); istnieją także sterowanie adaptacyjne i predykcyjne (model predictive control, MPC). Sterowanie może być realizowane analogowo lub cyfrowo, często z wykorzystaniem programowalnych sterowników PLC, układów embedded, systemów SCADA oraz komputerów przemysłowych.

Zastosowania obejmują przemysł chemiczny, energetykę, produkcję, robotykę, motoryzację i automatyzację budynków. Sterowanie stanowi kluczowy element współczesnych systemów automatyki, umożliwiając bezpieczne, efektywne i niezawodne działanie procesów i maszyn.