stereotypowy

Stereotypowy to przymiotnik w języku polskim oznaczający cechę, obraz lub zachowanie, które odpowiada utrwalonemu, uproszczonemu wyobrażeniu o danej grupie ludzi, przedmiocie lub zjawisku. Często odnosi się do stereotypu jako schematu, który pomija niuanse i różnorodność.

Etymologia: pochodzi od rzeczownika stereotyp, zapożyczonego z języka francuskiego stéréotype, który z kolei wywodzi się z korzeni greckich. W polszczyźnie przymiotnik 'stereotypowy' używany jest do opisywania cech lub zachowań typowych dla danego wzorca.

Zakres użycia: w nauce społecznej i krytyce mediów mówi się o 'stereotypowym obrazie' lub 'stereotypowym przedstawieniu' grup społecznych. Słowo może być neutralne, opisowe (stereotypowy obraz) lub pejoratywne, gdy podkreśla brak zniuansowania i utrwalone uprzedzenia. Przykładowo: 'Główny bohater ma stereotypowy charakter' — co sugeruje, że postać odpowiada tradycyjnej, uproszczonej roli. W innych kontekstach może opisywać cechy typowe dla całej kategorii rzeczy, np. 'stereotypowy kształt budynku'.

Rola i krytyka: pojęcie stereotypowego skłania do krytyki generalizacji i uprzedzeń; odróżnia się od procesu stereotypizacji, czyli utrwalania stereotypów. W analizach kulturowych i mediowych termin wskazuje na ograniczenia wyników opisy, które nie uwzględniają różnorodności.