schaalverhouding

Schaalverhouding is de verhouding tussen de afmetingen van een model, tekening of maquette en de werkelijke afmetingen van het object. Deze verhouding wordt meestal weergegeven als een ratio, bijvoorbeeld 1:50, 1:100 of 1:87. Een schaal van 1:50 betekent dat één eenheid op het model overeenkomt met 50 eenheden in werkelijkheid. In het geval van lengtes betekent dit dat 1 cm op het model gelijk is aan 50 cm in het echt.

Berekenen gebeurt met de formule: realiteit R = model M × schaal, en omgekeerd M = R ÷ schaal. Bij een 1:100-tekening is bijvoorbeeld een werkelijke lengte van 2 meter op de tekening 2 meter ÷ 100 = 0,02 meter (2 centimeter).

Toepassingsgebieden zijn onder andere architectuur, cartografie, ontwerp en bouw, modelbouw en film- of theaterproducties. In kaarten en plattegronden geeft de schaal aan hoeveel het gebied is samengevat; veelvoorkomende kartografische schalen zijn 1:25.000 of 1:50.000. In architectuur en modelbouw geldt vaak 1:50, 1:100 of 1:200 als standaard.

Overwegingen omvatten dat de schaalverhouding de geometrische verhoudingen behoudt, maar detailniveau, productiebeperkingen en resolutie kunnen variëren. Soms worden meerdere schalen in één project gebruikt of worden delen extra gedetailleerd weergegeven. Een correcte schaling is essentieel voor verantwoorde maatvoering, planning en communicatie tussen ontwerpers, producenten en klanten.

---