paginennummer

Paginennummer is het getal of symbool dat een pagina in een document of publicatie identificeert. Het doel is lezer en maker te helpen bij navigatie, citatie en ordening van inhoud.

In gedrukte boeken en tijdschriften worden paginanummers meestal in de marge, onderaan (voet) of bovenaan (kop) geplaatst en kunnen links, gecentreerd of rechts uitgelijnd zijn. Bij tweezijdige drukken is vaak sprake van spiegeldeling: oneven (recto) en even (verso) pagina’s hebben verschillende plaatsen. Voorwerken zoals inhoudsopgave en voorwoorden krijgen soms Romeinse cijfers (i, ii, iii), terwijl de hoofdtekst Arabische cijfers (1, 2, 3) krijgt. In hoofdstukken kan nummering bij nul of één beginnen of per hoofdstuk herstarten (bijvoorbeeld 1-1, 1-2).

In digitale documenten verzorgen tekstverwerkers en opmaaksystemen automatische paginering en dynamische weergave; in doorstroombare formaten (reflow) zoals HTML zijn paginanummers minder relevant omdat de inhoud niet vast op pagina’s staat. In PDF’s en e-boeken blijven paginanummers belangrijk voor verwijzingen en citaten.

Typografische keuzes, zoals toevoeging van “van” of “/” om totaalpagina’s te tonen (bijv. 5/200), en leesbaarheid voor toegankelijkheid zijn praktische overwegingen. Historisch ontbrak paginering in veel handschriften; systematische nummering kwam met de boekdrukkunst en vergemakkelijkte wetenschappelijke en administratieve communicatie.