odruchu

Odruch, w biologii i neurofizjologii często nazywany odruchem, jest szybką, automatyczną i nieświadomą odpowiedzią organizmu na bodziec. W odróżnieniu od ruchów celowych wykonywanych świadomie, odruchy zachodzą bez udziału woli i zwykle bez przekazywania sygnału do wyższych ośrodków. Odruchy odgrywają kluczową rolę w ochronie tkanek, utrzymaniu postawy ciała i regulacji funkcji układu nerwowego.

Mechanizm odruchu tworzy łuk odruchowy, obejmujący receptor bodźca, neuron czuciowy, miejsce integracji (rdzeń kręgowy lub mózgowie), neurony ruchowe oraz efektor. Wiele odruchów zawiera pośrednie interneurony, co czyni je polysynaptycznymi; niektóre są monosynaptyczne i wymagają zaledwie jednej synapsy, co nadaje im bardzo krótki czas reakcji.

Klasyfikacja obejmuje odruch somatyczny (wyzwalany mięśniami szkieletowymi) i autonomiczny (dotyczący narządów wewnętrznych, gruczołów lub mięśni gładkich). Typowe przykłady to odruch kolanowy, odruch źreniczny na światło i odruch rogówkowy. Odruchy mogą być wrodzone (bezwarunkowe) lub wyuczone (warunkowe).

Ocena odruchów jest podstawą badania neurologicznego, pomagając w wykrywaniu uszkodzeń nerwów i szlaków nerwowych. Stopień odruchu często opisuje się w skali od 0 do 4, co pomaga w diagnozie.

Odruchy mogą być modulowane przez wyższe ośrodki nerwowe, stany emocjonalne, zmęczenie czy ból, a także ulegają zmienności zależnej od wieku i stanu zdrowia.