naturalizmu

Naturalizm to zbiór stanowisk filozoficznych i kulturowych, według których rzeczywistość może być wyjaśniona w całości za pomocą zjawisk i praw naturalnych. Wyznawcy naturalizmu odchodzą od nadprzyrodzonych wyjaśnień i uznają naukę jako najpewniejszy sposób zdobywania wiedzy o świecie.

W filozofii wyróżnia się kilka sensów naturalizmu. Ontologiczny naturalizm twierdzący, że istnieją jedynie byty naturalne. Metodologiczny naturalizm zakłada używanie jedynie naturalnych wyjaśnień w badaniach naukowych, niezależnie od przesłanek metafizycznych. Poznawczy (epistemologiczny) naturalizm podkreśla, że ludzka wiedza najlepiej rozwija się poprzez naturalne metody i opis świata. W etyce pojawia się naturalizm etyczny, który próbuje utożsamić wartości moralne z właściwościami naturalnymi lub ich opisem w świecie naturalnym.

Historia naturalizmu sięga daleko w przeszłość; od starożytności po współczesność. W nauce i kulturze naturalizm wpłynął na rozwój metod empirycznych i sekularyzację życia społecznego, a w literaturze pojawił się naturalizm literacki, koncentrujący się na realistycznym i często deterministycznym odzwierciedleniu życia.

Krytycy wskazują na trudności naturujące się z wyjaśnieniem fenomenów takich jak świadomość, wartości czy sens istnienia, które w naturalizmie bywają uznawane za trudne do pełnego zredukowania. Zwolennicy odpowiadają, że wiele z tych zagadnień może zostać ujętych w naturalistycznym porządku, a dalszy rozwój nauki może przynosić nowe odpowiedzi.

Podsumowując, naturalizm to szeroka rodzina stanowisk promujących naturalne wyjaśnienia i metodologię naukową jako podstawowy sposób rozumienia rzeczywistości, pozostająca centralnym punktem w filozofii nauki, epistemologii i etyce.