modelów

Model to uproszczona, często abstrakcyjna reprezentacja rzeczywistości lub systemu, która umożliwia zrozumienie mechanizmów, testowanie hipotez i prognozowanie przyszłych zachowań. Modele mogą przyjmować różne formy i służyć różnym celom, od opisu po przewidywanie i optymalizację.

Klasy modeli obejmują modele teoretyczne (matematyczne i logiczne), modele statystyczne, modele obliczeniowe (symulacyjne), modele fizyczne (modele w skali) oraz modele danych i architektur baz danych. Każdy typ charakteryzuje się innymi założeniami, poziomem szczegółowości i sposobem weryfikacji.

Zastosowania obejmują nauki przyrodnicze (np. modele klimatyczne), nauki społeczne, inżynierię (analiza systemów i procesów), ekonomię, epidemiologię, a także sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe, gdzie modele predykcyjne i generacyjne odgrywają kluczowe role.

Proces tworzenia modelu zwykle obejmuje określenie celu, identyfikację istotnych zmiennych, zdefiniowanie zależności między nimi, dobór poziomu szczegółowości, kalibrację na danych oraz walidację na zestawach testowych. Modele podlegają aktualizacji w miarę pojawiania się nowych danych i informacji.

Najważniejsze ograniczenia dotyczą uproszczeń i założeń, niepewności danych oraz kontekstualności wyników. Modele nie zastępują wiedzy eksperckiej, lecz stanowią narzędzie do analizy, porównywania scenariuszy i podejmowania decyzji.