metylacje

Metylacja to proces chemiczny polegający na przyłączeniu grupy metylowej (-CH3) do innego związku chemicznego. Zachodzi w chemii organicznej i biochemii, a donorem grupy metylowej najczęściej jest S-adenozylometionina (SAM). Grupa metylowa może być dodawana na tlen (O-metylacja), azot (N-metylacja), siarkę (S-metylacja) i węgiel (C-metylacja).

W chemii organicznej metylacje wykorzystuje się do modyfikowania właściwości substratów, ochrony funkcjonalnych grup chemicznych i syntezy związków naturalnych. Typowe źródła grupy metylowej to reagenty takie jak CH3I, dimetylosulfat oraz inne metylujące środki. W biochemii metylacja zachodzi także enzymatycznie, w wyniku działania metylotransferaz, które używają SAM jako donora metylu.

W kontekście biologicznym kluczowa jest metylacja DNA i RNA oraz białek. Najlepiej poznana jest metylacja DNA: dodanie grupy metylowej do cytozyny w regionach CpG, co często prowadzi do wyciszenia genów. Reakcję katalizują DNA metylotransferazy (DNMT1, DNMT3A, DNMT3B). Metylacja wpływa na rozwój, imprinting i inaktywację chromosomu X, a zaburzenia w jej przebiegu wiążą się z chorobami, w tym nowotworami. Metylacje mogą być odwracalne dzięki demetylacji i enzymom TET oraz innym mechanizmom.