kütle

Kütle, bir cismin veya sistemin madde miktarını ve hareket tepkisini belirleyen temel fizik niceliğidir. Geleneksel olarak iki yönü vardır: dinamik (inertial) kütle ve yerçekimiyle ilişkili kütle (gravitasyonel kütle). İnertial kütle, bir cisme uygulanan kuvvet nedeniyle ivmelenmesini belirler; gravitasyonel kütle ise başka kütlelerle olan yerçekimi etkileşimlerini belirler. Einstein’ın eşdeğerlik prensibi, bu iki kavramın deneysel olarak birbirine eşdeğer olduğunu öne sürer. Rest kütlesi (m0), cismin kendi kütlesidir; relativistik etkiler söz konusu olmayan durumlarda ölçülen değerdir. Geçmişte relativistik kütle (m = γ m0) kavramı da kullanılmıştır, ancak günümüzde çoğunlukla rest kütle kavramı tercih edilir.

Kütle ile enerji arasındaki bağ, E = mc² formülüyle özdeşleşmiştir ve kütle–enerji eşdeğerliğinin temel ifadesidir. Kütlenin ölçülebilir değeri, SI birimi kilogram ile ifade edilir. 2019 yılında kilogramın tanımı, Planck sabiti sabit bir değere ayarlanarak gerçekleştirilmiştir; bu tanım, kütleyi bir fiziksel nesneye bağlı olmadan belirlemek için Kibble dengesi gibi yöntemlerle uygulanır.

Fizikte kütle, temel parçacıkların kütlelerini belirleyen mekanizmalarla da ilgilidir. Özellikle Higgs alanı ile etkileşimler, bazı parçacıklara kütle kazanma özelliği kazandırır. Kütle, çoğu durumda maddesel nesnelerin içsel niceliğidir; ağırlık ise bulunduğu yerçekimsel alanda ölçülen kuvvet olarak tanımlanır ve kütleden bağımsız olarak değişebilir.