konwencje

Konwencje to plural form słowa konwencja, które w języku polskim odnosi się do dwóch powiązanych, lecz odrębnych pojęć: formalnych umów międzynarodowych oraz powszechnie akceptowanych norm społecznych. W kontekście międzynarodowym konwencje to traktaty lub umowy międzynarodowe, które tworzą prawnie wiążące zobowiązania dla państw będących stronami. W zakresie obywatelskiej kultury konwencje oznaczają zaś zestaw powszechnie akceptowanych norm i praktyk społecznych, które regulują zachowanie w danym społeczeństwie, często bez charakteru prawnie egzekwowalnego.

W prawie międzynarodowym konwencje są negocjowane przez państwa lub organizacje międzynarodowe i po podpisaniu wymagają ratyfikacji, by wejść w życie. Mogą przewidywać modyfikacje, protokoły oraz zastrzeżenia. Konwencje regulują szeroki zakres tematów, od praw człowieka i ochrony środowiska po handel, bezpieczeństwo i prawo humanitarne. Niektóre z nich stają się uniwersalne, inne mają charakter regionalny. Przykłady obejmują Konwencje Genewskie w prawie humanitarnym, Konwencję wiedeńską o stosunkach dyplomatycznych oraz liczne konwencje ekonomiczne i środowiskowe.

Konwencje społeczne nie mają zwykle charakteru prawnie obowiązującego w sensie formalnym; są normami określającymi, czego oczekuje się od ludzi w określonej kulturze, np. zasady etykiety, kolejność działań, czy sposób zwracania się. Naruszanie takich konwencji często pociąga za sobą reakcje społeczne, a nie sankcje prawne.

Podstawowe pojęcia związane z konwencjami obejmują ratyfikację, implementację w prawie krajowym, monitorowanie przestrzegania oraz ewentualne rozstrzyganie sporów na mocy odpowiednich instytucji międzynarodowych.