konformizmu

Konformizm to skłonność jednostek do dostosowywania swoich zachowań, przekonań i postaw do norm społecznych obowiązujących w danej grupie lub społeczeństwie. Pojęcie używane w socjologii i psychologii społecznej odnosi się do procesów wpływu społecznego, które prowadzą do zewnętrznego lub wewnętrznego dopasowania do oczekiwań grupowych. Konformizm może utrzymywać spójność grupy, ale bywa też źródłem utraty autonomii.

Wyróżnia się dwa główne typy konformizmu: konformizm normatywny (dostosowanie, by zyskać akceptację i uniknąć odrzucenia) oraz konformizm informacyjny (przyjęcie przekonań innych w celu uzyskania poprawnej oceny rzeczywistości). W praktyce często występuje mieszanka obu mechanizmów.

Mechanizmy konformizmu obejmują trzy procesy opisane przez Herberta Kelmana: compliance (zgoda na żądanie grupy bez trwałego przejęcia przekonań), identyfikację (przyjęcie wartości grupy) oraz internalizację (uznanie norm za własne przekonania). Eksperymenty Ascha wykazały, że ludzie często dostosowują odpowiedzi w prostych zadaniach pod wpływem grupowej presji, natomiast badania Muzafera Sherifa dowiodły, że normy społeczne mogą kształtować percepcję nawet w warunkach niepewności.

Konformizm wpływa na zachowania w pracy, edukacji, polityce i kulturze. W krytyce podkreśla się, że nadmierny konformizm może ograniczać krytyczne myślenie i sprzyjać autorytarnym praktykom. W kontekście międzykulturowym obserwuje się różnice: kultury kolektywistyczne często wykazują wyższy poziom konformizmu niż kultury indywidualistyczne.