jednokomórkowe

Jednokomórkowe to organizmy zbudowane z jednej komórki, która spełnia wszystkie funkcje życiowe. W grupie tej znajdują się bakterie i archeony (prokariotyczne) oraz różnorodne organizmy eukariotyczne o budowie pojedynczej komórki, takie jak protisty i niektóre grzyby, na przykład drożdże. Termin obejmuje szeroką gamę form i przystosowań, od mikrobów bytujących w glebie po organizmy wodne i ekstremofile.

W porównaniu z organizmami wielokomórkowymi jednokomórkowe mają uproszczoną organizację, lecz potrafią wykonywać pełny zestaw procesów życiowych. Prokariotyczne nie mają jądra otoczonego błoną; ich materiał genetyczny znajduje się w nukleoidzie. Eukarionty mają jądro i organelle, co pozwala na bardziej złożone funkcje komórkowe.

Rozmnażanie najczęściej przebiega bezpłciowo — przez podział komórki (binary fission), pączkowanie lub sporulację. Tempo reprodukcji bywa bardzo szybkie i silnie zależy od warunków środowiska.

Odżywianie jednokomórkowych jest różnorodne. Mogą być autotroficzne (np. fotosyntetyczne bakterie i niektóre protisty), heterotroficzne (zdobywają energię z pożywienia) lub mixotroficzne, łączące różne źródła energii i węgla.

Znaczenie ekologiczne i gospodarcze: jednokomórkowe zamieszkują prawie wszystkie środowiska i odgrywają kluczową rolę w cyklu biogeochemicznym, rozkładzie materii i produkcji pierwotnej. Niektóre bywają patogenami, inne wykorzystuje się w przemysłowych procesach fermentacyjnych, biotechnologii oraz w badaniach naukowych. Modelowe gatunki, takie jak Escherichia coli i Saccharomyces cerevisiae, stanowią podstawę wielu zastosowań naukowych i przemysłowych.