jarðeðlisfræðilegar

Jarðeðlisfræðilegar eru fyrirbæri eða aðferðir sem tengjast eðlisfræði jarðar. Í íslenskum vísindatextum er hugtakið notað til að vísa til geophysikalískra rannsóknarverkefna, mælinga og greiningar á innri byggingu jarðar, eðlisfræðilegum eiginleikum bergs og tengslum jarðar við andrúmsloft og vatn.

Helstu viðfangsefni jarðeðlisfræði eru innri bygging jarðar (kjarni, möttull, skorpa), ferlar eins og jarðskjálftar og flekahreyfingar, segulsvið og rafsegulfræðileg eðlisfræði, þyngdarsvið og hitastig. Rannsóknirnar miða að því að kortleggja berglög, efni og orkuflæði neðanjarðar og hvernig þessir eiginleikar hafa áhrif á jarðræðar- og veðurfarsferla.

Aðferðir jarðeðlisfræði eru fjölbreyttar. Seismísk mæling og myndgreining (t.d. seismísk tomography) kortleggja innri lög jarðar. Mælingar á þyngdarsviði (gravimetría) og segulmælingar veita upplýsingar um þykkt skorpu og efnasamsetningu bergs. Rafleiðni og rafsegulmælingar (elektromagnetísk eðlisfræði) rannsaka hitastig, efnismál og tengsl jarðar við raf- og segulsvið. Jarðvarmamælingar og borehole-rannsóknir stuðla að skilningi á hitastigi og efnisuppbyggingu neðanjarðar.

Notkun jarðeðlisfræði nær yfir forspá náttúruhamfara, auðlindanýtingu (jarðvarmi, málm- og olíuforði), grunnvatns- og jarðhitaathugun, auk fornleifafræðilegra rannsókna með geófísískum aðferðum. Hún vinnur í nánu sambandi við jarðfræði, eðlisfræði og loftslagsvísindi, og ný tækni bætir getu til að skilja jarðarberina eiginleika og þróun hennar.