intencjonalnoci

Intencjonalnosc, w filozofii umyslu, to cecha stanow mentalnych polegajaca na tym, ze maja one treść i odnosza sie do obiektu poza sama swiadomoscia. W praktyce oznacza to, ze myslenie, wyobrazenia, pragnienia czy przekonania sa skierowane na cos – na zjawisko, zdarzenie, obiekt realny lub wyobrazony.

Najwczesniej koncepcje intencjonalnosci sformulowal Franz Brentano w XIX wieku. Jego twierdzenie, ze kazdy stan umyslow ma tresc i odnosi sie do obiektu, pozostaje kluczowym punktem w debatach nad natura umyslu. Nastpne prace Husserla rozwinely fenomenologie, badajac jak intencjonalnosc jawi sie w percepcji, pamieci i wyobrazni, a takze w innych formach swiadomosci.

Obiekt intencjonalny moze byc realny, wyobrazony lub abstrakcyjny; mozna miec przekonanie o istnieniu czegos, co w rzeczywistosci nie istnieje (np. „krol Francji”), a mimo to tresc i zwrotnosc mysli pozostaja. Istotne jest, ze same stany umyslow maja odniesienie do czegos, co byc moze istniec lub nie. Pojecie tresci intencjonalnej, dotyczacej “aboutness” (o czyms), jest centralnym punktem analizy w filozofii umyslu.

Wspolczesna filozofia rozdziela podejscia do tresci mentalnej na internalizm i eksternaliszm. Zwolennicy eksternalismu podkreslaja znaczenie srodowiska zewnetrznego dla tego, co oznacza dany stan, podczas gdy internalisci skupiaja sie na wewnetrznym kodzie i procesach reprezentacyjnych. Dyskusje obejmują rowniez problem sztucznej inteligencji: czy maszyna moze posiadac prawdziwa intencjonalnosc, czy jest to jedynie pozorowana lub interpretowana przez ludzi.

Intencjonalnosc ma istotne znaczenie w analitycznej filozofii umyslu, fenomenologii, lingwistyce i kognitywistyce. Debata nad jej natura rzuca swiatlo na zwiazek miedzy myslami a swiatem, oraz na granice miedzy swiadomoscia a obiektem, do ktorego sie odnosi.