hypertyreóze

Hipertyreoza, nazywana także nadczynnością tarczycy, to stan wynikający z nadmiernej produkcji hormonów tarczycy, tetrajodotyroniny (T4) i trijodotyroniny (T3). Nadmiar hormonów powoduje przyspieszenie metabolizmu organizmu, co często prowadzi do obniżenia stężenia hormonu stymulującego tarczycę (TSH) we krwi.

Najczęstszą przyczyną jest choroba Gravesa-Basedowa. Inne to toksyczne wole, guz tarczycy oraz zapalenia tarczycy o charakterze toksycznym, które również mogą wywołać nadmiar hormonów.

Objawy hipertyreozy obejmują utratę masy ciała przy zwykle prawidłowym lub zwiększonym apetycie, szybkie tętno, kołatanie serca, drżenie rąk, nadmierną potliwość, nietolerancję ciepła, nerwowość, bezsenność i biegunki. U chorych z Gravesa często występuje także oftalmopatia, czyli wytrzeszcz i inne zmiany w oczach.

Rozpoznanie opiera się na badaniach laboratoryjnych: obniżone TSH i podwyższone wolne T4 i/lub T3. W Gravesie pomocne mogą być przeciwciała antyreceptorowe dla TSH (TRAb). Dodatkowo wykonuje się USG tarczycy, a w razie wątpliwości co do przyczyny – scyntygrafię jodu radioaktywnego.

Leczenie zależy od przyczyny i nasilenia objawów. Stosuje się leki przeciwtarczycowe (metimazol, propylotiouracyl), beta-blokery (np. propranolol) dla łagodzenia objawów, a także terapię jodem radioaktywnym lub operacyjne usunięcie części lub całej tarczycy. W cięższych przypadkach może być konieczna hospitalizacja i leczenie interdyscyplinarne; ostry wybuch tarczycowy wymaga natychmiastowej opieki medycznej.

Długotrwała hipertyreoza zwiększa ryzyko migotania przedsionków i utraty masy kostnej (osteoporoza). Rzadko może dojść do ostrego wybuchu tarczycowego, czyli burzy tarczycowej, wymagającego natychmiastowej interwencji.

Hipertyreoza dotyka częściej kobiety niż mężczyzn i zwykle występuje w młodszym i średnim wieku. W populacji występują różnice związane z etiologią choroby.