hipoteka

Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na nieruchomości w celu zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. Najczęściej stosowana w kredytach hipotecznych, umożliwia wierzycielowi zaspokojenie roszczeń z wartości obciążonej nieruchomości w przypadku niespłacenia długu.

Obciążenie jest wpisane do księgi wieczystej nieruchomości. Dzięki temu wierzyciel ma pierwszeństwo przed innymi roszczeniami w razie egzekucji. Ustanowienie hipoteki następuje na podstawie umowy między właścicielem a wierzycielem (hipoteka umowna) lub z mocy prawa (hipoteka ustawowa).

Zabezpieczenie może być ustanowione na całej nieruchomości lub jej części; w praktyce najczęściej dotyczy domu, mieszkania lub działki. Spłata długu zgodnie z warunkami kredytu powoduje wygasanie hipoteki; w okresie jej trwania właściciel nadal może korzystać z nieruchomości, o ile nie narusza to praw wierzyciela.

W razie braku spłaty bank lub inny wierzyciel może wszcząć egzekucję z nieruchomości; nieruchomość trafia na licytację, a uzyskane środki zaspokajają roszczenie do wysokości obciążenia. Ewentualna nadwyżka trafia do dłużnika.

Podstawowe rodzaje to hipoteka zwykła (umowna) oraz hipoteka ustawowa; w praktyce prawnej występują także inne formy zabezpieczenia hipotecznego. Hipoteka jest powszechnym instrumentem zabezpieczenia kredytów długoterminowych i transakcji nieruchomościowych.