heurystycznych

Heurystyki to proste, efektywne reguły postępowania, które umożliwiają szybkie podejmowanie decyzji lub znalezienie rozwiązania problemu przy ograniczonych danych i wysiłku poznawczym. Zwykle prowadzą do wystarczająco dobrych wyników w krótkim czasie, ale mogą także generować systematyczne błędy i błędne przekonania.

Termin pochodzi od greckiego heuriskein – „znaleźć”, a w języku polskim używany jest do opisania metod uproszczonych i praktycznych reguł myślenia.

W psychologii heurystyki opisują skróty poznawcze, które zastępują kompleksową analizę. Najbardziej znane to heurystyka dostępności (ocenie prawdopodobieństwa na podstawie łatwości przywołania przykładów), heurystyka reprezentatywności (porównanie obserwowanych przypadków z typowym obrazem kategorii) oraz efekt kotwiczenia (wpływ początkowej wartości na późniejsze wnioskowanie). Inne to heurystyka afektywna i heurystyka rozpoznania.

W informatyce i sztucznej inteligencji termin używa się także do opisu metod przeszukiwania i oceny, które wykorzystują specjalnie zaprojektowane funkcje estymujące koszt lub odległość do celu. Przykładem jest algorytm A*, który łączy koszt dotychczasowy z heurystyką oceniającą koszt pozostający do osiągnięcia.

W dziedzinie użyteczności interfejsów użytkownika wprowadza się zestaw heurystyk użyteczności (np. zaproponowanych przez Jakoba Nielsena), które służą do oceny projektów interfejsów pod kątem łatwości nauki, błędów użytkownika i spójności.

Choć heurystyki przyspieszają myślenie i decyzje, mogą prowadzić do błędów systematycznych, szczególnie gdy kontekst lub dane są nietypowe. Dlatego w praktyce często stosuje się je razem z analizą statystyczną i walidacją empiryczną.