heritabiliteit

Heritabiliteit is een statistische maat die aangeeft welk deel van de variatie in een kenmerk bij een groep individuen in een bepaalde populatie en onder een bepaalde omgeving kan worden toegeschreven aan genetische verschillen tussen die individuen. Het begrip is populatie- en omgevingsafhankelijk en geldt dus niet voor elke persoon.

Er bestaan twee hoofdtypen: h^2, de additieve (nauw-sense) erfelijkheid, en H^2, de totale (breed-sense) erfelijkheid. h^2 is de verhouding van de additieve genetische variatie tot de totale fenotypische variatie; H^2 omvat daarnaast ook dominantie- en epistatische genetische effecten. Deze begrippen geven aan in welke mate genetische factoren een bijdrage leveren aan de waargenomen variatie in een kenmerk binnen een specifieke populatie.

Hoe schat men heritabiliteit? Uit onderzoek met tweelingen, familie- en adoptieontwerpen, en in moderne studies ook via genetische data en statistische modellen die variatie op de genome-wide schaal koppelen aan fenotypische variatie. Belangrijk is dat alle schattingen afhankelijk zijn van de populatie en de omgeving waarin de metingen plaatsvinden, en dus niet universeel gelden.

Een belangrijke beperking is dat hoge of lage heritabiliteit niet meteen iets zegt over determinisme bij individuen. Een eigenschap kan een hoge heritabiliteit hebben maar toch sterk door omgevingsfactoren beïnvloed worden, en omgekeerd. In de praktijk kan heritabiliteit informatief zijn voor processen zoals selecting of predictie binnen een populatie, maar extrapolaties naar andere populaties of omgevingen moeten met voorzichtigheid gebeuren.