erytropoëtineproductie

Erytropoëtineproductie verwijst naar de synthese en afgifte van het hormoon erythropoëtine (EPO), dat de erytropoëse reguleert. Bij volwassenen vindt het grootste deel van de EPO-productie plaats in de nieren, met name in de interstitiële fibroblasten van de peritubulaire ruimte in de nieren. In de lever vindt tijdens de ontwikkeling en in hogere mate bij pasgeborenen nog enige productie plaats; bij volwassenen is de leverbijdrage meestal gering.

Regulatie van de productie gebeurt vooral via zuurstofsensoren in de nieren. Hypoxie stabiliseert hypoxie-induceerbare factoren (HIF-1/2), waardoor het EPO-gen tot expressie komt. Normoxie leidt tot afbraak van HIF-α door prolylhydroxylasen. Factoren als inflammatie en ijzerstatus kunnen de respons op EPO beïnvloeden; ijzer is nodig voor de aanmaak van rijpe rode bloedcellen en kan de effectiviteit van EPO beïnvloeden.

Mechanisme: EPO bindt aan het EPO-receptor (EPOR) op verschillende stadia van erythroïde progenitors in het beenmerg, met activatie van de JAK2/STAT5-signaleringsroute. Dit verhoogt de overleving, proliferatie en rijping van voorlopercellen, wat leidt tot een verhoogde productie van reticulocyten en uiteindelijk volwassen rode bloedcellen. Het reticulocytenaantal neemt binnen enkele dagen toe.

Klinische relevantie: Een tekort aan EPO bij chronische nierziekte veroorzaakt vaak normocytische, normochrome anemie. Behandeling omvat rekombinant humaan erytropoëtine of analogen, maar kan bijwerkingen hebben zoals hypertensie, tromboembolische complicaties en, zelden, anti-EPO-antilichaam-geassocieerde PRCA. Doping met EPO is eveneens bekend in de sport.