epitelialne

Epitelialne odnosi się do epithelium, tkanki pokrywającej i wyściełającej powierzchnie ciała oraz jamy narządów, a także tworzącej gruczoły. Komórki epitelialne tworzą gęstą, zwartą warstwę i leżą na błonie podstawnej. Ta tkanka jest pozbawiona własnego unaczynienia krwionośnego i odżywia się przez dyfuzję z leżącej pod nią tkanki łącznej.

Ze względu na liczbę warstw wyróżnia się jednostopniowe (prosty), wielowarstwowe oraz rzekomo wielowarstwowe (pseudostratified). Ze względu na kształt komórek wyróżnia się nabłonek płaski (squamous), sześcienny (cuboidal) i cylindryczny (columnar); wyróżnia się także nabłonki przejściowe (urothelium), które występują w drogach moczowych. Nabłonki mogą być także keratynizowane, na przykład w skórze, lub niekeratynizowane w błonach śluzowych.

Główne funkcje to ochronna bariera, selektywna permeacja, wydzielanie (gruczoły), absorpcja substancji i filtracja w narządach układu moczowego i oddechowego. W zależności od miejsca występują specjalizacje: mikrokosmki w nabłonkach jelitowych zwiększają wchłanianie, rzęski w drogach oddechowych umożliwiają ruch cząsteczek, a błona podstawna utrzymuje strukturę i kontakt z tkanką łączną. W wielu miejscach epitelium tworzy także gruczoły endokrynowe i egzokrynne.

Epitelium stanowi również ważny element barier ochronnych, a jego regeneracja jest zwykle szybka; zaburzenia w jego funkcji mogą prowadzić do chorób, w tym nowotworów. W organizmie wyróżnia się także wyspecjalizowane epiteliami, takie jak endothelium wyścielające naczynia krwionośne i mesothelium wyścielające jamy ciała.