efektorach

Efektory (efektory biologiczne, efektorowe podmioty) to terminy używane w biologii i medycynie do określenia komórek, cząsteczek lub narządów, które wykonują końcową część odpowiedzi organizmu na bodziec. Pojęcie wiąże się z receptorami, które odbierają sygnał, oraz z mechanizmami przekazu sygnału prowadzącymi do aktywowania efektorów. W fizjologii efektorem może być narząd lub struktura, która realizuje reakcję na bodziec – na przykład mięsień szkieletowy kurczący się po impulsie nerwowym lub gruczoł wydzielający substancje w odpowiedzi na bodźce hormonalne.

W immunologii efektory to komórki i cząsteczki uczestniczące w ostatecznej fazie odpowiedzi immunologicznej. Do efektorów adaptacyjnych należą limfocyty T efektorowe (np. komórki cytotoksyczne i pomocnicze) oraz limfocyty B, które różnicują się w komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała. W zakresie odpowiedzi nieswoistej na efektorach działają komórki NK i inne mechanizmy efektorowe, takie jak cytokiny i chemokiny koordynujące działania innych komórek.

Rola efektorów polega na przekształcaniu sygnału w konkretną akcję obronną lub fizjologiczną. Termin ten jest stosowany w różnych kontekstach, dlatego w opisie danej sytuacji należy odróżniać efektory od receptorów (czujników) oraz od komórek pamięci immunologicznej. Efektory stanowią kluczowy element funkcjonowania odpowiedzi organizmu na bodźce.