diakrytyk

Diakrytyk, w języku polskim często używany jako znak diakrytyczny, to znak dodany do litery alfabetu łacińskiego, którego celem jest modyfikacja jej wymowy, znaczenia lub rozróżnienie wyrazów. Diakrytyki mogą być umieszczone nad, pod lub przez literę i występują w różnych kształtach i zestawieniach.

Funkcje diakrytyków obejmują zmianę artykulacji (na przykład różne samogłoski), identyfikację fonemów, oznaczenie tonów w niektórych językach oraz odróżnianie znaczeń wyrazów, które bez znaków diakrytycznych byłyby identyczne. Diakrytyki pomagają także odwzorować historyczne i lokalne wymowy.

W języku polskim najczęściej używane diakrytyki to litery: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź i ż. Każdy z tych znaków jest odmianą podstawowej litery, która wprowadza odmienny fonem lub cechę wymowy. Przykładowo ą i ę wskazują na nosowość samogłosek, a ó bywa traktowane fonetycznie jak u. W polskim piśmie diakrytyki odgrywają istotną rolę w rozróżnianiu słów i gramatyce.

Poza polskim diakrytyki są powszechne w wielu językach europejskich. Przykłady obejmują é, è, ê (francuski), á, í (hiszpański, portugalski), ö, ä (niemiecki, szwedzki), č, š, ž (czeski, słowacki, słoweński) oraz ñ (hiszpański). Znaki te mogą być kształtowane jako litery pojedyncze lub kombinacje litery z diakrytykiem.

W informatyce diakrytyki obsługiwane są przez Unicode; tekst może używać znaków prekomponowanych lub łączonych (combining diacritics). Należy dbać o odpowiednie kodowanie, czcionki i normalizację, aby uniknąć utraty poprawnej wymowy i znaczenia.