deaktywacja

Deaktywacja to proces wyłączenia aktywnego stanu czegoś, co wcześniej funkcjonowało. W praktyce oznacza zatrzymanie usług, cofnięcie dostępu, wyłączenie funkcji lub unieruchomienie urządzeń. Termin ten używany jest w informatyce, telekomunikacji, administracji systemów, przemyśle i zarządzaniu ryzykiem.

Etymologia i warianty. Słowo powstaje od przedrostka de- i rdzenia aktywacja. W polskim języku częściej spotyka się formę dezaktywacja, która jest uważana za standardową. Formy deaktywacja występują w niektórych kontekstach technicznych i w tekstach silnie zorientowanych na anglojęzyczną terminologię.

Zastosowania. W informatyce deaktywacja obejmuje wyłączenie kont użytkowników, cofnięcie uprawnień, unieważnienie tokenów dostępu lub zawieszenie usług. W administracji bezpieczeństwem i zgodnością prawną chodzi o wycofanie urządzeń, dezaktualizację lub wyłączenie funkcji systemowych. W przemyśle może odnosić się do wyłączenia maszyn przed konserwacją, zakończenia wsparcia technicznego lub deinstalacji komponentów.

Kwestią praktyczną jest to, czy deaktywacja jest odwracalna. Niektóre przypadki umożliwiają ponowne aktywowanie konta lub usługi, inne są trwałe. W kontekście danych osobowych deaktywacja bywa alternatywą dla usunięcia danych, lecz wymaga jasnych polityk retencji i możliwości ponownej aktywacji. W wielu jurysdykcjach proces ten stanowi element procedur bezpieczeństwa i zgodności z regulacjami.