aktywacja

Aktywacja to proces nadania czemuś możliwości działania, uruchomienia funkcji lub przejścia z stanu biernego do czynnego. Pojęcie pochodzi od czasownika aktywować i jest używane w różnych dziedzinach nauki, technologii i medycyny.

W chemii i fizyce chemicznej mówimy o energii aktywacji – minimalnej energii potrzebnej do zajścia reakcji chemicznej. W praktyce oznacza to, że cząsteczki muszą przekroczyć barierę energetyczną, często obniżaną przez katalizatory. Zjawisko to reguluje tempo reakcji, co opisuje równanie Arrheniusa.

W biologii i medycynie aktywacja odnosi się do uruchomienia procesów w organizmach, na przykład aktywacji limfocytów T i B w odpowiedzi immunologicznej, aktywacji szlaków sygnałowych komórek, a także aktywacji neuronów w układzie nerwowym. Aktywacja może być stymulowana przez ligandy, cytokiny lub inne bodźce.

W informatyce oprogramowania aktywacja oznacza proces weryfikacji licencji i umożliwienie uruchomienia programu. Często wymaga klucza produktu, połączenia z serwerem aktywacyjnym lub konta użytkownika i ma na celu ochronę przed kopiowaniem nieautoryzowanych wersji.

Termin ten bywa także używany w kontekście katalizy, materiałów i automatyzacji procesów przemysłowych, gdzie aktywacja odnosi się do uruchomienia reakcji lub reaktywności materiału po poddaniu go określonym warunkom, np. temperaturze, ciśnieniu lub promieniowaniu.