beklenmek

Beklenmek, Türkçe'de beklemek fiilinin edilgen (pasif) anlamında kullanılan bir mastar formudur. Bir olayın, durumun ya da sonucunun başkası tarafından, ya da zamanla karşılanması, elde edilmesi ya da öngörülmesi anlamına gelir. Bu yapı, öznenin eylemi yapan özne olmadığını gösterir ve genelde belirsiz ya da dışsal bir aktöre işaret eder.

Yapısı itibarıyla beklemek fiilinin köküne edilgenlik eki olan -n- ile -mek mastar eki birleşir; sonuç olarak beklenmek elde edilir. Fiilin çekiminde edilgen öznesi, cümlenin öznesi olur ve zaman kiplerine göre çekimlenir (bekleniyor, bekleniyordu, beklenmiştir). Edilgen kullanım, belirli bir aktöre vurgu yapılması istenmediğinde veya olayın kendisi ön plana çıkarıldığında tercih edilir.

Kullanım alanları arasında resmi yazılar, haber metinleri ve akademik dil vardır. Örneğin: "Toplantının ertelenmesi bekleniyor." "Projenin başarısı için kararın alınması beklenmektedir." Ayrıca beklenen ile sıfat olarak kullanılarak "beklenen sonuçlar" ifadesi türetilebilir. Beklenmek, başka bir köke anonimleştirme amacı taşımaz; çoğunlukla gelecekte veya belirsiz bir sürece ilişkin öngörü veya umut ifade eder.

İlgili türevler arasında beklenen (sıfat) ve beklemek fiilinin isimleşmiş hali olan bekleniş veya beklenti bulunmaktadır. Dil kullanımı bağlama göre resmi veya haber diliyle sınırlı olabileceği için günlük konuşmada bazı durumlarda yerine daha sade ifadeler tercih edilebilir.